اصطلاح ابزار دقیق
ابزار دقیق یک اصطلاح جمعی برای اندازه گیری ابزارهایی است که برای نشان دادن ، اندازه گیری و ثبت مقادیر فیزیکی استفاده می شود. ریشه این عبارت در هنر و علم ابزار سازی علمی است.
ابزار دقیق می تواند به دستگاههایی به سادگی دماسنجهای خوانا مستقیم یا به اندازه اجزای چند حسگر سیستم های کنترل صنعتی پیچیده باشد. امروزه ابزاردقیق را می توان درآزمایشگاه ها ، پالایشگاه ها ، کارخانه ها و وسایل نقلیه و حتی در استفاده های روزمره خانگی یافت.
معرفی ابزار دقیق
ابزار دقیق ادواتی هستند که بر حسب نوع کمیت مورد نیاز واحد تحت کنترل ، اعم از فشار ، دما ، سطح و … با توجه به شرایط و استانداردهای تعین شده ، انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرند.
ابزار دقیق در حقیقت زیر ساخت یک سیستم کنترل و اتوماسیون را تشکیل میدهند و شامل ابزاری نظیر: انواع سنسور، انواع کنترلر، نشاندهنده، ترانسمیتر، رکوردر و…می باشند که این ابزار وظیفه اندازه گیری، انتقال، نمایش، ثبت و کنترل پارامترهای مهم فیزیکی را در پروسه های صنعتی به شکلی دقیق بر دوش دارند.
ابزار دقیق را میتوان به دو صورت دسته بندی کرد یکی از نظر نوع عملکرد این ابزار؛ برای مثال ابزاری که عمل کنترل دما یا فشار و رطوبت و یا سطح را بر عهده دارند به کنترلر مشهورند و به همین ترتیب ابزار نمایش این مقادیر که به ایندیکیتور یا نمایشگر معروفند و ابزار انتقال اطلاعات مقادیر به صورت سیگنال های استاندارد که ترانسمیتر یا منتقل کننده نامیده میشوند .
ابزار دقیق را همچنین میتوان از نظر پارامتری که این ابزار بایستی عملیاتی بر روی آن انجام دهد دسته بندی کرد برای مثال بخشهای ابزار دقیق مربوط به دما نظیر کنترلر دما، ترانسمیتر دما و ترمومتر یا نمایشگر دما، ابزار اندازه گیری و کنترل دقیق فشار، فلومتر یا سنجش جریان سیالات و انتقال مقادیر فلو یا کنترل فلو، ابزار سطح سنجی یا اندازه گیری سطح مواد درون مخازن و کنترل دقیق آنها و ابزار سرعت سنجی، ابزار رطوبت سنجی و ….
ابزار وسیله ای است که متغیرهای فیزیکی فرآیند مانند جریان ، دما ، سطح یا فشار و غیره را اندازه گیری یا دستکاری می کند. ابزارها شامل سازه های متنوعی هستند که می توانند به سادگی دریچه ها و فرستنده ها و به همان اندازه تحلیل گرها پیچیده باشند. ابزارها اغلب شامل سیستم های کنترل فرآیندهای متنوع هستند .
کنترل فرآیندها یکی از شاخه های اصلی ابزار دقیق است.
ابزار کنترل شامل وسایلی مانند سلونوئید ، شیرآلات ، قطع کننده های مدار و رله ها است. این دستگاه ها قادر به تغییر پارامتر میدانی و فراهم کردن قابلیت کنترل از راه دور یا خودکار هستند.
فرستنده ها دستگاههایی هستند که سیگنال آنالوگ تولید می کنند ، معمولاً به شکل سیگنال جریان الکتریکی ۴-۲۰ است ، اگرچه گزینه های دیگر با استفاده از ولتاژ ، فرکانس یا فشار امکان پذیر است.
این سیگنال می تواند برای کنترل مستقیم سایر ابزارها استفاده شود ، یا می تواند به یک PLC ، DCS ، سیستم SCADA یا نوع دیگر کنترل کننده رایانه ای ارسال شود ، جایی که میتواند به مقادیر قابل خواندن تفسیر شود و برای کنترل سایر دستگاه ها و فرایندها در سیستم.
ابزار دقیق در جمع آوری اطلاعات از زمینه و تغییر در پارامترهای زمینه نقش بسزایی دارد و به همین ترتیب قسمت اصلی حلقه های کنترل هستند.
پارامتر های اندازه گیری
از ابزار می توان برای اندازه گیری پارامترهای خاص میدان استفاده کرد (مقادیر فیزیکی):
این مقادیر اندازه گیری شده ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فشار دیفرانسیل یا استاتیک
- جریان
- دما
- سطح
- چگالی
- ویسکوزیته
- و…